Note on Composition- Part (1)

(5)    Note on Composition- Part (1)                               ဓါတ္ပံုပညာ ဆိုင္ရာ မွတ္စုမ်ား (၅)
                         

                    

(ေနရာ အသီးသီးမွ စုေဆာင္း ထားသည္မ်ားအနက္ ေကာင္းနိဳးရာရာဟုယူဆသည္ မ်ားကို ေရြးခ်ယ္ ကာ ျမန္မာဘာသာ ျဖင့္ ဆီေလွ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆို မွတ္စုထုတ္ထား ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။)

                                Composition

                           

Rule of Thirds

The Rule of Thirds သည္ ဓါတ္ပံု Composition တြင္ မျဖစ္မေန ကနဦး ေလ့လာရသည့္ ဥပေဒသ ျဖစ္သည္။ ရွဳခင္း ပံုမ်ားတြင္ လည္း သံုးရသည့္ နည္း ျဖစ္သည္။ အထိေရာက္ဆံုးလည္း ျဖစ္သည္။ ပံု တစ္ပံု ကို အလွ်ား ႏွင့္ ေထာင္လိုက္ မ်ဥ္း ႏွစ္ေၾကာင္း စီျဖင့္ ၉ ပိုင္းပိုင္း ကာ မ်ဥ္း မ်ား အျခင္းျခင္း ျဖတ္သြားသည့္ ဆံုမွတ္မ်ားေနရာတြင္ အေရး အပါ ဆံုး Subject ကိုေနရာခ်သည့္ နည္း ျဖစ္သည္။ အျမင္အာရံု ကို ဆဲြေဆာင္ သည့္ ေနရာမ်ား ျဖစ္ ၍ Point of Interest ဟု ေခၚၾကသည္။ အခ်ိဳ႕ ေသာ ကင္မရာ မ်ား ၏View Finder မ်ားတြင္ Grid လိုင္းပါေသာေၾကာင့္ ဓါတ္ပံု ရိုုက္ စဥ္ကပင္ အေရးၾကီးသည္ Subject ကို Rule of Thirds ၏ျဖတ္မ်ဥ္းဆံု မ်ား Point of Interest ၏ ေလးေနရာ အနက္ တစ္ေနရာရာ တြင္ အလြယ္တကူ ေနရာခ် ထား နိုင္သည္။

              အထက္ပါပံုတြင္ Point of Interest (၄) ေနရာကို စက္၀ိုင္း ျဖင့္ ျပထားသည္။

 

အထက္ပါ ပံုတြင္ အေဆာက္ အဦ ႏွင့္ Horizaon Line ကို Rule of Thirds ဥပေဒသ အတုိင္း ေနရာ ခ်ထားသည္ ကိုေ တြ႕ရ မည္ ျဖစ္သည္။

ေအာက္တြင္ Main Subject မ်ားကို Rule of Thirds ၏ Point of Interest ေနရာမ်ား တြင္ ေနရာခ် ထားသည့္  ပံုမ်ားကို နမူနာ အျဖစ္ျပထားသည္။

Balancing Elements

ပံု၏ အဓိ က Subject ကို အထက္ေဖၚျပပါ Rule of Thirds အရ ေနရာခ် လိုက္ပါက ပို၍ အာရံု စူးစိုက္ရာ အေနအထားမ်ား ျဖစ္လာေစ သည္။ သို႕ ရာတြင္ ပံု၏ က်န္ တစ္ဖက္ ေနရာတြင္ ဟာ  သြား တတ္သည္။ ေအာက္ ပံုကို ၾကည့္ပါ။ Main Subject ျဖစ္သည့္ OUT ကို ညာ ဘက္ရွိ Rule of Thirds ေနရာသို႕ ပို႕ လိုက္ သည့္အတြက္ ဘယ္ဘက္တြက္ ဟာ သြားသည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ Balance မျဖစ္ေတာ့ ပါ။ ထိုအခါ အဆိုပါ ဟာ သြားသည့္ ေနရာကို Main subject ထက္ အာရံု ပို မေရာက္ေစ ေလာက္သည့္ အရာျဖင့္ အစားထိုး ထည့္ေပးပါ။ ဤ သည္ မွာ ဓါတ္ပံု ရိုက္စဥ္ကပင္ ၾကိဳ ၍ ထည့္သြင္း စဥ္းစား ရမည့္ အခ်က္ ျဖစ္သည္။

 

အထက္ပါ ပံုတြင္ အျမင္ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာ မွ် ေစရန္  ဘယ္ဘက္ရွိ Main Subject ထက္ အာရံု ေလွ်ာ့ ေစနိုင္သည့္ အေဆာက္ အဦး ငယ္ျဖင့္ ျဖည့္ထားသည္။

 

Leading Lines

ဓါတ္ပံု တစ္ပံုကို ၾကည့္ လွ်င္ သဘာ၀ အားျဖင့္ ပံုေပၚရွိ  Line မ်ားက အျမင္အာရံု ကိုဆဲြ ေခၚ သြားေလ့ ရွိသည္။ အထို အခ်က္ကို အျခခံ၍ ပံုတစ္ပံုတြင္  မိမိ ျပလိုေသာ Main Subject ရွိရာသို႕ အဆိုပါ Line မ်ားျဖင့္ ဆဲြ ေခၚ သြားရမည္ ျဖစ္သည္။ Line ဆိုရာ၌ - straight, diagonal, curvy, zigzag, radial etc -အားလံုး ျဖစ္နိုင္သည္။ အဆိုပါ Line  တစ္ခု ျခင္းစီတို႕သည္ ဓါတ္ပံု ၏Composition ကို အားျဖည့္ ေပးလိမ့္မည္။

အထက္ပါ ပံုတြင္ လမ္း ကေလးသည္ ၾကည့္သူကို ပံု ၏ အစအဆံုး ဆဲြ ေခၚ သြားေပသည္။

 

Symmetry and Patterns

မိမိ တို႕ အားလံုးသည္ သဘာ၀ အရ ျဖစ္ေစ လူလုပ္ ထားသည္ ျဖစ္ေစ တည္ရွိေနသည့္  symmetry and patterns စသည္ တို႕ ၏ ပတ္လယ္ တြင္ ရွိေနသည္။ အဆိုပါ အရာ မ်ားသည္ မေမွ်ာ္လင့္ ဘဲ အျမင္ အာရံု ကို ဖမ္းစား နိုင္ ေလာက္သည့္  Composition မ်ိဳး ျဖစ္လာနိုင္သည္။ ထို႕ အျပင္ အဆိုပါ Symmetry or pattern တို႕ ကို အျခာအာရံု စိုက္ဘြယ္ ရာ တစ္ ခုခု ထည့္ ကာ လက္ရွိ Compositon အေနထားကို ဖ်က္ လုိက္ျခင္း သည္လည္း ပံု ကို ပို၍ အာရံု စိုက္ လာဘြယ္ ရာ ျဖစ္လာ ေစနိုင္သည္။

 

အထက္ပါ ပံုတြင္ Chapel ၏ အခ်ိဳးအစားက် မွဳ Symmetry ကို ညာဘက္ ေထာင့္တြင္ ပံုး တစ္ပံုး ထည့္ကာ ရွိရင္းစဲြ Symmetry အား ဖ်က္ထားသည္ကို ေတြ႕ နိုင္သည္။

Viewpoint

ဓါတ္ပံု တစ္ပံု တစ္ပံု ကို မရိုက္မွီ မည္သည့္ ေနရာက ေန Angle ယူ ၍ ရိုက္ ရင္ ေကာင္း မလဲ ဆိုတာကို အခ်ိန္ ယူ စဥ္းစားပါ။ အေပၚ စီးက ရိုက္ ျခင္းသည္ Composition သေဘာအရ အလြန္အားရွိေသာ အေနအထား မ်ိဳး ျဖစ္သည္။ ပံု ၏ အေၾကာင္းအရာကို ခ်က္ျခင္း သိေစနိုင္ သည့္ အေနအထားျဖစ္သည္။ ဓါတ္ပံု ရိုက္ပါက Eye Level မွ ရိုက္မည့္ အစား အထက္စီး ေအာက္စီး ၊ ေဘးတိုက္ ၊ အေနာက္ဘက္ ၊ ခတ္ေ၀းေ၀း ၊ အနီးကပ္ (high above, down at ground level, from the side, from the back, from a long way away, from very close up, ) စသည့္ ေနရာမ်ားမွ ရိုက္ျခင္းသည္ ပံု ၏ အျမင္အာရံုကို ပို ၍ အား ျဖည့္ ေပးေစနိုင္သည္။

 

အထက္ပါ ပံုကို အထက္ စီးမွ ရိုက္ ထားသည့္အတြက္ အျမင္ဆန္းကာ ၊ ၾကည့္သူ၏ အေတြး နယ္ ကို ခ်ဲ႕ ေစသည္။

 

Background

ပံုတစ္ပံုသည္ မည္မွ်ပင္ ေကာင္းေနသည္ ျဖစ္ေစ ေနာက္ခံ Background ဖ်က္သျဖင့္ ထင္သေလာက္ Impact မရွိေတာ့ သည့္အျဖစ္ မၾကာမၾကာ ၾကဳံ ရတတ္သည္။ လူ ၏မ်က္ေစ့သည္ ပံုထဲရွိ အရာ အားလံုး ကို ခဲြ ျခမ္းစိတ္ျဖာ ၍ ၾကည့္ရာတြင္ ကင္မရာ Lens ထက္ပို၍ အေသးစိတ္သည္။ ကင္မရာ Lens မွာမူ သူ႕ ထဲ ၀င္လာသည့္ အလင္းရုပ္ပံုအလင္းတန္း အားလံုးကို ဖမ္း၍ ပံုေဖၚမည္သာ ျဖစ္သည္။ ဤသို႕ ျဖင့္ မလိုတာေတြ ပါလာကာ ပံု ကို အားေလွ်ာ့ သြားေစ နိုင္သည္။ ထို႕ေၾကာင္း မရိုက္မွီ ကပင္ ေနာက္ခံ ကို စဥ္းစားပါ။ ေနာက္ခံ ေျဗာင္ သို႕ မဟုတ္ subject ကို မည္သို႕ေသာ အေနွာက္ အယွက္ မွ မေပးနိုင္မည့္ ေနာက္ခံကို ေရြး ခ်ယ္ျပီးမွသာ ပံု ကို Compose လုပ္ကာ ရိုု္က္ပါ။ ဤ သို႕ ျဖင့္ ေနာက္ခံ အေႏွာက္ အယွက္ ကင္းသည့္ ပံု ကို ရပါလိမ့္ မည္။

အထက္ပါပံု ၏ေနာက္ခံ Plain Black သည္ ွေရွ႕ရွိ တစ္ေယာထိုးေနသည့္ မိန္းကေလး အားမည္ သို႕ ေသာ အျမင္အာရံု အေႏွာက္အယွက္ မွ မေပးသည္ကို သတိျပဳပါ။ တစ္နည္းအားျဖင့္ အျမင္အာရံု အားလံုးသည္ တစ္ေယာထိုးေနသည့္ မိန္းကေလး ေပၚမွ မည္သည့္ ေနရာသို႕ မွ ထြက၍ မသြား သည္ကိုေတြ႕ ရမည္။

 

Depth

ဓါတ္ပံုသည္ Dimention ႏွစ္ခု ရွိေသာ Medium ျဖစ္သည္။ အမွန္တကယ္ ျမင္ကြင္း၏ အတိမ္အနက္ ကို ၾကည့္သူ ျမင္ နိုင္ေစရန္ ေသျခာစြာ Conpose လုပ္ရန္ လိုသည္။ ဤ ကဲ့သို႕ ပံုတစ္ပံု ၏ အတိမ္ အနက္ Depth ကို ျမင္ေစရန္ Foregroung- Middleground- Background ေနရာမ်ားတြင္ အရာသတၳဳ တစ္ခုခု ထည့္ေပးရန္ လိုသည္။ အျခားနည္းမွာ  အထက္ပါ အပိုင္းသံုးပိုင္းကို ခတ္၀ါး၀ါး ထပ္ေပးလိုက္ ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ လူ ၏ မ်က္ေစ့ သည္ သဘာ၀အရ အဆိုပါ အပိုင္းသံုးပိုင္း ၏ အလႊာမ်ားကို ေပါင္း၍ ျမင္ေပ လိမ့္မည္။ စိတ္အာရံုက သူ႕ သေဘာ အေလွ်ာက္ ခဲြ ျခားကာ ၾကည့္ေပလိမ့္မည္။ ဤ သို႕ ျဖင့္ ပံု ၏ Depth ကို ဖန္တည္း နိုင္သည္။

အထက္ပါပံု၌ အလႊာ တုိင္းတြင္ စိတ္၀င္ စားဘြယ္ရာ  သတၱ၀ါ ႏွင့္ အရာ မ်ားကို အကြာ အေ၀း အမ်ိဳးမ်ိဳး အလုိက္ ထည့္ ေပးထားသည္ကို ျမင္ နိုင္သည္။ အထက္ပါ ပံုရွိ အလႊာ မ်ား အား သိုးမ်ားႏွင့္ မ်က္ခင္း၊ လယ္ကြင္းမ်ား ႏွင့္ ေတာင္ေျခ၊ ေတာင္ကုန္မ်ား၊ ျမဴ ဆိုင္းေနသည့္ လြင္ျပင္၊ မွိဳင္းမွဳန္ ေ၀သည့္ ေတာင္တန္း စသည္ ျဖင့္ အလႊာ အသီးသီးကိုေတြ႕ နိုင္သည္။

 

Framing

ပံုကို ေဘာင္ခတ္ရာတြင္ သဘာ၀မွ ေပး အပ္ထားသည့္ ေဘာင္ Frame မ်ားစြာ ရွိသည္။ ဥပမာ အားျဖင့္ သစ္ပင္၊ archways ၊ တံခါးေပါက္ ၊ ဂူ ေပါက္ ကဲ့သို႕ေသာ အေပါက္မ်ား ျဖစ္သည္။ Main Subject ကို အဆိုပါ သဘာ၀ကေပးလာသည့္ Frame အတြင္း ထည့္ကာ ေဘာင္ကြပ္ ေပးျခင္း ျဖင့္ Main Subject  ကို အျခားေသာ အာရံု ျပန္႕ေစ နိုင္သည့္ အရာမ်ားမွ ခဲြထုတ္ လိုက္ကာ  ၄င္း အေပၚ အာရံု ပို၍ ေရာက္လာ ေစသည္။

အထက္ပါပံု တြင္ ေဘး ပတ္၀န္းက်င္ရွိ ေတာင္ မ်ားသည္ Frame ျဖစ္ျပီး ေရလယ္ ရွိ သစ္တုန္း ကေလးသည္ Focal Point ျဖစ္သည္။

 

Cropping

အခ်ိဳ႕ ပံုမ်ားတြင္ Main Subject သည္ မ်ားစြာ ေသးငယ္ ေန၍ အျခားအရာေတြ ႏွင့္ေရာကာ Impact မရွိ ျဖစ္ေနတတ္ သည္။ ဤသို႕ အေနအထားတြင္ ေဘးမွ အေႏွာက္အယွက္မ်ားကို Crop ျဖတ္ထုတ္ကာ ဖယ္ ရွားလိုက္ပါ။ Main Subject ကိုပို၍ အာရံု စိုက္လာေစနိုင္ပါသည္။

 

အထက္ပါ ပံုတြင္ မလိုအပ္ သည့္ အေသးအဖြား မ်ားကို Crop လုပ္၍ ရွင္းထုတ္ ထားျခင္းျဖင့္ Subject ကို အာရံု ေရာက္ေအာင္ ပို႕ ေပးထားသည္။

Experimentation

ယခုေခတ္ သည္ Film ေခတ္ မဟုတ္ေတာ့ ဘဲ Digital ေခတ္ ျဖစ္ေနျပီ ျဖစ္၍ ပံု ကို အားမနာတမ္း စမ္း သပ္ ရိုက္ကူး နိုင္သည္။ စမ္းရိုက္ၾကည့္ပါ Composition မၾကိဳက္သည္မ်ားကို ဖ်က္ပစ္ပါ။ အၾကိမ္ၾကိမ္ စမ္းသပ္ပါ။ မိမိ ၏ စိတ္ကူး ပံုေဖၚ မွဳကို စမ္းသပ္ မၾကည့္ဘဲ မည္သို႕ မွ် ေကာင္းသည္ ဆိုးသည္ မသိနိုင္။

 

Digital photography သည္ Composition အမ်ိုဳးမ်ိဳး ကို စိတ္တိုင္းက် ရနိုင္သည္ အထိ စမ္းသပ္ ခြင့္ျပဳထားသည္။

ဓါတ္ပံု တစ္ပံု၏ Composition သည္ သိပၼံ ပညာ မဟုတ္။ ဥပေဒသမ်ား အတိုင္း ေဆာင္ရြက္ ရာမွ ထြက္ေပၚလာသည့္ ရလဒ္ သာျဖစ္ သည္။ မိမိ၏ အာရံုတြင္ အဆင္မေျပ ပါက ထိုပံု မ်ားကို ဖ်က္ပစ္လိုက္ ပါ။ ကာင္းမြန္သည့္ တြင္  Composition ရရွိလာပါ က ထို အတိုင္း ဆက္လုပ္ပါ။

-----------------------------------